De Schelde is de Rupel
Tekst hier invullen...
30.000 jaar geleden vloeide alle rivieren naar Gent. Gent is het laagste punt in Vlaanderen



Op het einde van de laatste ijstijd ( 15.000 ) hebben de rivieren belangrijke loopwijzigingen en veranderingen in hun rivierpatroon ondergaan. Het brede dal van de Vlaamse vallei ten noorden van Gent werd geleidelijk afgedamd door een 3 à 4 m hoge en 2 à 3 km brede, door de wind opgewaaide zandrug, die zich van Maldegem tot Stekene uitstrekte. Hierdoor boog eerst 12.000 jaar geleden de Rupel af in noordoostelijke richting en ging als eerste gebruik maken van het zogenaamde 'Doorbraakdal van Hoboken" om zo een nieuwe weg te vinden via onze streken (Antwerpen) meer noordoostwaarts richting Nederland.
De eerste rivier die door onze streken vloeide was dus de Rupel ( en niet de Schelde ).

De zandrug in de Vlaamse vallei werd hoger en hoger en enkele duizenden jaren later kon de Schelde niet langer haar water laten wegvloeien via de Vlaamse vallei naar de Noordzee en zocht een nieuwe weg noordwaarts. De Schelde vond de oude bedding van de Rupel en voegde zich bij de Rupel in Rupelmonde. Het is dus pas sinds deze periode dat de Schelde vanaf Gent richting Antwerpen stroomt en de waterafvoer van het hele Scheldebekken langs onze streken gebeurt via de Rupel.
De Schelde liep nu voorbij Gent tot in Rupelmonde.
Meer dan 5.000 jaar geleden was er in Nederland nog helemaal geen spraken van de Wester- en Oosterschelde. De toenmalige Schelde ( Rupel eigenlijk) vervolgde haar weg in noordelijke richting, om uiteindelijk in het gemeenschappelijke dal van de Rijn en de Maas uit te monden in zee.
Door het wereldwijd afsmelten van de ijskappen nam het volume van de oceanen toe en steeg de zeespiegel. De Noordzee toen een droge laagvlakte liep onderwater en werd een ondiepe shelfzee. Engeland werd een eiland niet langer verbonden met het vaste land.

Nederland liep letterlijk onderwater en stilaan vormde zich de Oosterschelde. Ongeveer 5000 jaar geleden liep de Oosterschelde zo diep Nederland binnen tot ze verbonden werd met de Schelde. De Schelde liep niet langer tot aan de Maas, maar vond een nieuwe weg via de Oosterschelde naar de zee. Tijdens deze periode waren er geen getijden op de Schelde ter hoogte van onze streken.

Later vormde zich de Westerschelde en deze drong ook dieper en dieper Nederland binnen. Rond de 10de eeuw was de Westerschelde slechts gescheiden door een klein stukje land van de Schelde. Dit stukje land ter hoogte van Doel werd "de Honte" genoemd.

Door grote stormvloeden midden de 10de eeuw werd deze laatste versmalling weggespoeld en de Schelde werd verbonden met de Westerschelde. De Schelde vond via de Westerschelde weer een nieuwe weg naar de zee. Vanaf de 12de eeuw begon de mens de oevers van de Westerschelde te ontginnen voor de schapenteelt, de turfgraverij en nadien de landbouw. Hiervoor werden dijken gebouwd en ging een belangrijk deel van het overstromingsgebied van de Westerschelde verloren. Het water werd hoger opgestuwd tussen de dijken, eb en vloed drongen dieper door tot zelfs in Antwerpen.
Vanaf de 15de eeuw werd Antwerpen regelmatig overspoeld. Alle ruien en vlieten traden geregeld buiten hun oevers. Antwerpen het "Venetië van het Noorden" was ten dode opgeschreven.
Als we deze evolutie volgen is het wel degelijk (nog altijd) de Rupel die langs Antwerpen loopt. Het is niet Rupelmonde, maar Scheldemonde. Maar ik denk dat de meeste Antwerpenaren daar niet mee kunnen leven.
De vergeten meander van de Schelde

De Schelde heeft zich de laatste duizenden jaren voortdurend verplaatst. Rivierbochten werden afgesneden of soms werden volledig nieuwe beddingen gevormd. Stroomopwaarts vinden we vandaag nog verschillende oude meanders van de Schelde terug. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de Schelde zich in de loop der jaren overal heeft verplaatst, behalve in onze streken !
Daarom zijn wij opzoek gegaan waar de Schelde vroeger door onze streken heeft gestroomd. Rekening houdend met de bestaande dalen en stuifrugheuvels wilden we, op geologische basis, zoeken naar de vroegere loop van de Schelde. De sleutel van onze zoektocht lag bij Turnini ( Deurne ). De Romeinen schreven rond 250 dat Turnini gelegen was aan de monding van de Schijnen in de Schelde. Dus, de Schelde ( of moeten we de Rupel zeggen ) liep ooit langs Deurne.
Deurne, was één van de oudste Romeinse nederzettingen in onze streken. Nu begrijpen we waarom de Benedictijnen een nederzetting te Deurne hebben gebouwd en niet ter hoogte van het Steenplein (want daar liep toen nog geen rivier).

De Schelde liep niet in haar huidige bedding, maar volgde de ring rond Antwerpen. Vanaf Burcht, ter hoogte van de huidige Kennedytunnel, maakte de Schelde een bocht naar rechts richting Deurne. Deurne werd gebouwd aan de monding van de twee Schijnen in de Schelde. Voorbij Deurne maakte de Schelde opnieuw een bocht naar links om via de huidige Royerssluis verder te stromen richting Nederland.
In de 8ste eeuw verplaatste, door grote stormvloeden, de Schelde zich een tien kilometer meer Westwaarts en vond een nieuwe doorgang tussen de zandheuvels via de huidige scheldebedding. De Benedictijnen van Deurne ontdekten een gelijkaardige locatie aan de huidige Scheldeoever ter hoogte van het Steenplein en bouwden daar een nieuwe vooruitgeschoven nederzetting. Zij legde de EYENDIJK aan. Deze wandeldijk verbond Deurne door de moerassen met hun nieuwe vooruitgeschoven nederzetting aan de nieuwe Scheldebedding ( ANDA VERPUS ).
In 836 verwoestten de Noormannen Antverpia en Deurne. Ze bouwden een nieuwe nederzetting ( Steenplein ) op de plaats waar ze Antverpia hadden verwoest.
Midden 1800 werd de eerste helft van de oude Scheldebedding vanaf de huidige Kennedytunnel tot aan Deurne gebruikt voor het aanleggen van de vesten voor de Brialmontforten. Later werd daar de ring rond Antwerpen aangelegd samen met de Kennedytunnel. De andere helft van de oude Scheldebedding tussen Deurne en de Royerssluis, is nog altijd water en wordt gebruikt door de Schijnen en het Albertkanaal.
Zo moeilijk was die oude Scheldebedding niet terug te vinden want er waren duidelijke genoeg aanwijzingen voor!
Raar dat vroeger nog niemand daarbij heeft stil gestaan?
meer info: info@mini-antwerpen.be